Dyskalkulia dla wielu osób nie znających tematu kojarzy się przede wszystkim z dziećmi mającymi w szkole bardzo duże problemy z efektywną nauką. Warto widzieć że jest to zaburzenie zdolności matematycznych, które jeśli nie zostanie opanowane w wielu szkolnym może osobie cierpiącej na to schorzenie przynieść wiele szkód w dorosłym życiu.
Czym jest dyskalkulia?
Dyskalkulia to zaburzenie zdolności do wykonywania działań matematycznych. Według szacunków z tą przypadłością zmaga się około 6% społeczeństwa. Niestety, nawet 99% osób posiadających te przypadłość nie jest świadomych jej istnienia.
Dyskalkulia jest dość obszernym schorzeniem, które ze względu na rodzaje występujących trudności można sklasyfikować w następujący sposób:
– dyskalkulia werbalna objawia się trudnościami w nazywaniu pojęć i relacji matematycznych. Osoba cierpiąca na ten tym schodzenia ma również bardzo duże problemy z określaniem liczby przedmiotów, często też nie jest w stanie poprawnie nazwać poszczególnych cyfr;
– osoby cierpiące na dyskalkulię leksykalną nie są w stanie bardzo często odczytać nie tylko cyfr i liczy, ale również różnorodnych symboli matematycznych czy znaków operacyjnych;
– dyskalkulia graficzna objawia się trudnościami w zapisywaniu symboli i liczb matematycznych;
– dyskalkulia wykonawcza to szereg problemów związanych z manipulacją obiektami w celach matematycznych (chodzi tu np. p posługiwanie się patyczkami, liczydłem czy obrazkami ilustrującymi matematyczne działania).
ilości i wielkości, szeregowania w kolejności rosnącej/malejącej, wskazywania, który obiekt jest mniejszy/większy/ tej samej wielkości;
– dyskalkulia pojęciowa poznawcza nie pozwala osobie cierpiącej na to schodzenie na rozumienie abstrakcyjne, które często jest niezbędne do wykonania pamięciowych (nawet tych najprostszych) obliczeń;
– dyskalkulia operacyjna jest zaburzeniem wykonywania działań matematycznych w przypadku osób, które nie mają większych problemów z pisaniem czy czytaniem liczb.
Po czym można poznać że mamy do czynienia z dyskalkulią?
Tak naprawdę wszystkie objawy dyskalkulii można podzielić na te związane z bezpośrednim użyciem matematyki, jak i te ujawniające się w codziennym funkcjonowaniu. Zaburzenia występują w bardzo różnym nasileniu i natężeniu w zależności od konkretnego przypadku. Dyskalkulia w życiu codziennym może ukrywać się pod następującymi zaburzeniami:
– występują problemy z prowadzeniem kalendarza,
– utrudnione jest korzystanie z komunikacji miejskiej,
– mogą wystąpić trudności z przygotowywaniem posiłków w efekcie trudności wynikających z używania pojęć liczbowych.
– trudności z zapamiętywaniem liczb, numerów czy dat,
– trudności w posługiwaniu się zegarem,
– występują zaburzenia orientacji czasowej i przestrzennej.
Jeśli chodzi o tak zwane szkolne objawy, to podejrzenie dyskalkulii należy mieć w przypadku następujących sytuacji:
– braku umiejętności wykonywania najprostszych, podstawowych działań matematycznych,
– ciągłego błędnego przepisywania z tablicy liczy i ciągu znaków,
– brak umiejętności analizy, dedukcji i wyciągania wniosków z wykonywanych działań matematycznych,
– stres i napady nerwicowe przy nauce matematyki,
– trudności w rozumieniu i stosowaniu pojęć i terminów (chodzi tu nie tylko o działania, ale o miary, daty czy podstawowe symbole geograficzne).
Jak zdiagnozować dyskalkulię?
Dyskalkulia jest schorzeniem diagnozowanym przez poradnię psychologiczno-pedagogiczne. Mają one do swojej dyspozycji mnóstwo specjalistycznych testów, które pozwalają zobrazować konkretny problem oraz pokazać poziom deficytów z jakim zmaga się dziecko. Im wcześniej zostanie postawiona diagnoza, tym łatwiejsza i efektywniejsza będzie praca nad nim, co pozwoli dziecku na uniknięcie w przyszłości wielu przykrych dla niego szkolnych sytuacji. Dyskalkulia obecnie diagnozowana jest przede wszystkim w oparciu o :
– testy inteligencji (skupiając się przede wszystkim na płynnej i skrystalizowanej),
– testy zdolności specyficznych,
– testy umiejętności szkolnych sprawdzających umiejętność czytania, pisania czy liczenia.
Jak ćwiczyć z dzieckiem by zminimalizować problem dyskalkulii?
Wiele osób błędnie sądzi, że terapia dyskalkulii oparta jest o nadrabianie szkolnych zaległości, które dziecko w wyniku swojego schorzenia nabyło. Celem terapii jest przede wszystkim indywidualne wypracowanie dla danego ucznia mechanizmów radzenia sobie z deficytami i brakami, które pozwolą dziecku na odpowiednie i komfortowe dla niego funkcjonowanie w matematycznym świecie. Jednak sama terapia ze specjalistą bardzo często może być niewystarczająca, dlatego bardzo ważna jest praca rodzica z dzieckiem w domu (zgodnie z wytycznymi terapeuty, który zaleca ćwiczenia dopasowane do wieku i możliwości danego dziecka). Dla efektywności terapii bardzo ważna jest systematyczna praca. Najczęściej zalecanymi ćwiczeniami przez terapeutów dla dzieci zmagających się z problemem dyskalkulii są przede wszystkim:
– rebusy,
– leniwe ósemki,
– budowanie mniej lub bardziej skomplikowanych grafik przestrzennych,
– labirynty,
– próby równoczesnego pisania prawą i lewą ręką,
– odwzorowywanie figur geometrycznych,
– porządkowanie na podstawie poleceń słuchowych,
– wyszukiwanie ukrytych symboli i liczb na ilustracjach.
